Vandaag 25 jaar geleden begon ik aan een groots avontuur. Een autorit naar Polen om een aantal vrienden te gaan bezoeken. Een reis waarvan ik mezelf achteraf wel eens heb afgevraagd hoe ik zomaar kon besluiten naar een communistisch land af te reizen waar net een paar jaar ervoor de staat van beleg was opgeheven. Hoe ik met een visum in mijn paspoort, een Poolse wegenkaart in het dashboardkastje en in de veronderstelling dat de 1250 kilometer lange rit niet meer dan één lange weg zou zijn in mijn autotje kon stappen en op pad kon gaan.
Nou ja,.. laten we het maar op jeugdig enthousiasme houden.
De reis begon in Nederland met het passeren van de grens met de Bundesrepublik Deutschland, ook wel West Duitsland genaamd, in Oldenzaal. Net over de grens begon de autobahn naar Bad Oeynhausen. Die vlak voor dit kleine stadje overging in een weg die hier dwars doorheen ging en die op haar beurt weer aansloot op de autobahn richting Hannover. Zo door naar de grensovergang Helmstedt - Marienborn en over de Transit strasse via Maagdenburg naar Berlijn en vandaar uit richting Frankfurt Oder naar de grensovergang in Swiecko.
Het eerste stuk dwars door de West Duitsland had langer geduurd dan ik aanvankelijk had ingeschat en daarom kwam ik pas s'avonds bij de grensovergang Helmstedt-Marienborn aan. Daar ontwaarde ik een brede witte streep dwars over het asfalt en dit bleek bij navraag in mijn beste 'strand und see Deutsch' bij de dienstdoende Westduitse grensbeambte de grens met de DDR te zijn. Even voor alle kijkbuislezertjes die nu glazig gaan zitten kijken: de afkorting DDR staat voor Deutsche Demokratische Republik, oftwel in goed Nederland Oost Duitsland, en dat was toen het oostelijke deel van wat we Duitsland noemen. Na het verliezen van de Tweede Wereldoorlog door Duitsland is dit deel onder Sovjet controle komen te staan. Nou en die Oost-Duitsers dus, hadden hun controleposten op eigen grondgebied gebouwd. Op mijn vraag of er een kans in zat om een leuke foto te maken lachte de grensbeambte mij toe en adviseerde de fotocamera op te bergen. In zijn beste Engels vertelde hij mij dat zijn friend on the other side
hier vast niet de lol van zou inzien...
Tja en dergelijk nieuws zet dan toch een beetje de toon en maakt je toch een beetje nerveus als je die streep passeert. Tenminste mij wel, want ik stelde me al voor hoe ik straks mijn hele hebben en houwen ter inspectie op het asfalt mocht uitstallen...
Na het passeren van die witte streep werd ik een fiks eind verder door een saluerende DDR grensbeambte staande gehouden en deze vroeg mij netjes om mijn paspoort en oh ja.. of ik ook even alle deuren inclusief motorklep en achterbak wilde openen. Dáár gaan we dacht ik, maar na een blik in de auto en nadat alle gegevens gecontroleerd en genoteerd waren kreeg ik na betaling van 15 Deutsche Marken een papiertje in mijn handen gedrukt. Dit bleek een betaalbewijs voor de 'gebuhrenbescheinigung', een soort van wegenbelasting, te zijn. Of ik het goed wilde bewaren en voor de rest auf wiedersehen
!
Tjonge dat viel mee...
Tot aan deze grens was het een kwestie van lekker doorrijden geweest! Toch werd het me gedurende die laatste 250 kilometer over de Transit strasse in de DDR duidelijk dat ik op de drempel naar een andere wereld stond. Tot aan 'Berlin, Hauptstadt der DDR' reed je ondanks dat je die Oost Duitsers hiervoor belasting verschuldigd was op een door West Duitsland gefinancieerd stuk asfalt. Asfalt van redelijke kwaliteit waar ik aardig had kunnen doorkachelen als niet bij iedere op en afrit waar trouwens steevast wel ergens een wachttoren bij in de buurt stond of bij een ieder benzinestation de snelheid door een serie van verkeersborden zou worden beperkt. Eerst een stuk 80 km/uur en vervolgens 60 km...Vreemd dacht ik nog, waar zou dat nou toch voor zijn?
Dit werd me duidelijk toen ik er eentje zag.... ik bedoel zo'n Oost Duits autotje. Op deze autosnelweg reden ook Trabantjes, Wartburgs en Barkas bestelbusjes en tja,... die gingen niet zo erg snel. Dat hoefde trouwens na de Berliner ring ook niet want daar gaf de kwaliteit van deze weg, of juist het ontbreken hieraan, je nauwelijks de gelegenheid om zelfs maar een miserabele 70 kilometer per uur te kunnen rijden. Zo slecht was die! Vooral de rechterbaan van de betonweg waarvan het mij niet zou verbazen als deze uit de succesjaren van oom Dolf stamde was finaal aan flarden gereden. En denk dan maar niet dat je daarom en ondanks dat je daar als enigste rijdt dan zomaar links kunt gaan rijden...
Ook in de DDR behoorde men uiterst rechts te rijden zoals een Volkspolizist in een Lada mij gebaarde. Die bleef hierna vervolgens ettelijke kilometers achter me
rijden en ik moet toegeven dat toen die lui op een met kasseien bezaaide unbewirtschaftete rastanlage achter mij parkeerde ik best wel een beetje wit om de neus werd. Gelukkig verroerden de inzittenden van die Volkspolizei bak geen vin toen ik met de thermos in de hand mijn wegenkaart bestudeerde. Ook niet toen ik later bij het laatste benzinestation vlak voor de Poolse grens stopte... ik zie die bediende nog met een bedrukt gezicht mijn tank, ik meen met Minol benzine, volgooien. Schuin koekeloerend naar die Lada en dan weer naar mij. Echter, ik kreeg in tegenstelling tot wat die arme vent waarschijnlijk dacht geen last. Ook niet toen ik niet ver van de Poolse grens in het pikkedonker de afslag naar de grensovergang met Polen richting Swiecko miste en een stuk verderop met behulp van een keerstrook in de middenberm keerde en die Volkspolizei Lada achter mij hetzelfde zag doen...