De eerste dagen sleepten mijn vrienden mij naar al die in Poolse ogen zo befaamde plaatsen die je als toerist gewoon gezien móet hebben. De platgegooide en later weer herbouwde oude stad van Warschau, de talloze musea en oude gebouwen waarvan sommige nog sporen vertoonde van die zo vernietigende Tweede Wereldoorlog. En natuurlijk naar ontelbare hotels en restaurants waar je ondanks de tekorten vaak toch heel lekker kon eten en vooral goed kon drinken! Aan wodka was in ieder geval geen enkel gebrek.
Op straat leken er buiten de vele kiosken trouwens nauwelijks winkels te zijn. Dit was natuurlijk niet zo maar er waren weinig tot geen reclameuitingen en hierdoor vielen voor mijn ongeoefende oog winkeltjes veel minder snel in het straatbeeld op. Dit had als gevolg dat als ik ervoor stond vaak nauwelijks kon ontdekken wat er precies verkocht werd. Zo zag ik bijvoorbeeld pas op het laatste moment dat ik in een schoenenzaak stond terwijl de winkel met al die verschillende toonbanken en mensen die stempels op papiertjes zette meer op een soort van supermarkt leek. Wel opvallen deden de staatswinkels als Cepelia en Pewex. De Cepelia winkels boden allerlei snuisterijen voor voornamelijk toeristen aan. Kleedjes, poppetjes en souvenirs in typische Poolse stijl. Spul vooral geschikt om weg te geven als je begrijpt wat ik bedoel. En in de Pewex konden Polen buitenlandse producten kopen met, je raadt het al... buitenlands geld. Dollars in dit geval. Er is mij verteld dat in slechte tijden alleen nog in Pewex winkels de meest noodzakelijke goederen te koop waren. Tja daar ben je dus mooi de sjaak mee als er alleen nog azijn in de winkels ligt en je geen dollars hebt.. Bijzonder aan de Pewex winkels was trouwens dat je daar wel zo gepast mogelijk moest proberen te betalen. Je kreeg kleingeld namelijk terug in Pewex dollars en daarmee kon je zoals je zult begrijpen helemaal nergens terecht behalve in de Pewex.
Dat buitenlandse deviezen rete welkom waren bleek wel uit het feit dat ik als toerist verplicht was per dag 36 Duitse Mark voor Pools geld om te wisselen. Natuurlijk voor een voor de Poolse staat zeer gunstige koers want ik begreep dat er op straat velen malen meer voor een Duitse Mark werd betaald. Niet dat ik ook maar iets te kort kwam, ondanks deze beroerde koers stond ik na het wisselen toch nog met een klein vermogen aan Poolse Zlotys in mijn hand. Trouwens, om te voorkomen dat je als toerist in alle drukte zou vergeten om verplicht te wisselen kreeg je van de Pools ambassade een levensgroot stempel in je paspoort. Niet omwisselen was niet slim zo zou op de terugreis blijken. Je kon dan namelijk het verschuldigde bedrag alsnog aan de grens aftikken alwaar je in plaats van Pools geld een soort van tegoedbon kreeg. Je mocht namelijk geen Pools geld exporteren! Ja beste kijkbuislezertjes, die commies konden het mooi brengen...
Afijn na een weekje beesten in Warschau nam mijn vriend uit dat gehuchtje niet ver van Lublin het touw over en reisde ik voordat ik het goed en wel doorhad met hem in een taxi honderden kilometers door Zuid Oost Polen. Onderweg deden wij verschillende bezienswaardigheden aan en ook bezochten we voor mij allerlei vage kenissen die naarmate de reis vorderde steeds vager werden. Oké, toegegeven... een enkeling herkende ik nog van een ontmoeting in Nederland. Maar man, wat een reis was dat... ik weet nog iets van een oude bak, een Syrena, waarmee we van de ene boerderij naar de andere racete om maar op tijd voor de volgende borrel te zijn en talloze fotoalbums van (jonge) boerendochters... Toen ik eenmaal weer een beetje, en zonder hulp op beide benen kon staan, bleek ik al twee dagen op een boerderij te verblijven waar een trouwerij aan de gang was. Het was werkelijk schitterend weer en ik herinner me mensen die achter de boerderij een gat in de grond groeven waar zij flessen uit opdiepten. Geen idee wat erin zat maar het slikte met het warme vette varken van de grill verdomd prettig weg - zo liggend in het gras.
In Lublin woonde ook de familie van een jonge Poolse kerel die een half jaartje voor mijn bezoek aan Polen besloten had om in Nederland te blijven. Hij zag het leven in Polen niet zitten en de avond dat we bij zijn ouders aankwamen was eigenlijk per vergissing. Om de een of ander reden kreeg ik een probleem in een hotel omdat er iets fout was met mijn visum. Wat er precies aan de hand was weet ik niet meer maar ik zie onze overhaastte rit weg van dat hotel met een brede kerel in een joekel van een Volga nog voor me... Je moet weten dat ik in die dagen gewoon geen idée meer had waar ik aan toe was of waar ik mee bezig was. Ik begreep helemaal niets meer van de rit met die taxi, van de ene kant van Polen naar de andere kant waar volgens mijn vriend maar een paar dollars voor betaald hoefde te worden. Ik begreep niets van de rijkdom die je kennelijk had als je honderd dollar in je zak had. En ik begreep al helemaal niets van de blik in de ogen van de mensen als zij mijn paspoort zagen. Misschien klinkt het nu als een cliché en misschien was het dat toen ook al... maar toch. Ik had deze gekte nog nooit meegemaakt. Nou ja in ieder geval kon ik die avond een lekker warm en ontspannend bad nemen in het ouderlijk huis van mijn vriend waarvan ik de familie waarschijnlijk al meerdere malen had geschoffeerd door hun uitnodigingen zonder uitleg af te slaan. Louter en alleen omdat ik te schijterig was mijn autotje voor hun deur te parkeren uit angst dat deze gestolen zou worden.
Tjonge... ik snapte echt niets van leven in een totalitair systeem...