Uitgangspunten in 2015 waren het verminderen van de (door de PL lampen) geproduceerde warmte en zodoende verkwisting van dure energie te voorkomen. En natuurlijk om te zien of de plantjes wel goed zouden gedijen onder het licht van de gekozen LED's. Eli had hiertoe een aantal RGB LED strips als sturing voor de lichtkleur bedacht. Aangevuld met warm witte en koel witte LED strips voor de lichtenergie. Het geheel aan strips, in totaal 7 stuks van ongeveer 50 cm lang, was met twee componentelijm op de metalen reflector gelijmd. Als voedingsbron deden een tweetal 25 watt Meanwell voedingen dienst de sturing van de lED's werd verzorgd door een Chinese vijf kanaals TC420 LED controller.
Doelstellingen
Anno 2018 verstookt de RSM een stuk minder energie en dat merk je in de jaarlijkse afrekening. De lichtkap is op het midden van de dag, op het moment dat alle LED's aan staan en er ruim voldoende licht in de bak voorhanden is, slechts handwarm. In de ochtend komt het licht gedimd op waarbij de lichtkleur langzaam van enigszins rood naar warm-wit verloopt. Later op de dag gevolgd door nog een warm-witte strip en op het hoogtepunt van de dag, zo'n 5 uur lang, met een maximaal brandende koel-witte LED strip. S'avonds dimt alles weer langzaam van warm-wit terug naar nul, dus 100% donker. Het enige die dan nog licht uitstralen zijn de twee blauwe LED's die het maanlicht simuleren. Deze staan de hele dag aan.
Het doel om de plantjes van goede en voldoende verlichting te voorzien is ruimschoots gehaald zo blijkt. Want man, wat heeft Eli moeten snoeien! En van alg is gedurende deze periode ook nauwelijks tot geen sprake geweest. Sterker, een paar weken na de introductie bleek de aanwezige alg grotendeels te verdwijnen. Niet dat er zoveel alg in zat, maar toch. Volop lol dus, ondanks dat dit *kuch* experiment niet als 'wetenschappelijk verantwoord' de boeken in zal gaan.
Is er niets vauts op te merken? Zullen kijkbuislezertjes zichzelf nu verbaasd afvragen. Wetende dat Eli altijd wel iets te zeiken heeft...
Nou, nu je erover begint...
De levensduur van de RGB LEDs laat te wensen over! In totaal 2 maal is één van de RGB strips door een ander merk (betrokken bij een andere leverancier) vervangen omdat een aantal LEDs er mee op waren gehouden. Opvallend is dat juist een speciale RGB strip die door een tweetal gerenommeerde leveranciers als 'aquarium geschikte LED strips' werden aanbevolen uitval vertoonden. En dan niet hier en daar een LEDje...Hele stukken gaven geen licht meer. Van één strip deden na verloop van tijd alleen de rode LED's het nog! Eigenlijk ook wel een beetje te verwachten want het waren deze strips die lokaal de meeste warmte produceerden. Je kon dit duidelijk voelen ondanks dat de strips op de metalen reflector waren gelijmd (dat laatste was voor één leverancier, heel flauw, reden mijn klacht over de falende LED strip niet in behandeling te nemen!). Het enige dat ik kan concluderen is dat deze strips de door de LED's geproduceerde warmte duidelijk niet aan kunnen en dat wijst op een ontwerpfout. Want hoe moet je plakstrips anders koelen? Even voor de critici: JA in de lichtkap was een ventilator ingebouwd... Ik heb uiteindelijk het verval kunnen beperken door in de LED controller de maximale lichtintensiteit van deze strips op 80% in te stellen. Maar dat resulteerde vooral in de zomer tot een vermindering van het kijklicht en dat was natuurlijk ook een beetje zonde van de beschikbare capaciteit die zo natuurlijk onbenut bleef. Afijn, de tegenvallende resultaten waren bij deze revisie van de verlichting aanleiding om eens verder dan LED strips te kijken.
Nieuwe configuratie
Omdat er in de markt steeds meer nieuwe LED toepassingen opduiken besloot Eli eens te kijken naar enkel kleurige LED modules. Deze modules stralen dankzij een drietal 5050 smd LEDs per module, één kleur, dus alleen rood, groen of blauw uit. Het merk dat ik uiteindelijk heb gekozen heeft ook nog een aantal andere kleuren in het leveringsprogramma die variëren van extra warm-wit (3000K) tot extra koel-wit (± 7000K). De modulen zijn in zacht plastic gesealed en worden veel in reclameborden gebruikt zo geeft de leverancier aan. Een lengte van 50 cm bestaat uit gemiddeld 14 modules en verbruikt zo'n 5 watt zo bleek uit metingen. En door de drie (Rood,Groen en Blauwe) stringen in lichtintensiteit te variëren kunnen zo'n beetje alle kleuren worden samengestel
en dat ook nog eens met een heel behoorlijke licht opbrengst en zonder noemenswaardig warm te worden.
Als alternatief voor de witte LED-strip varianten is gekeken naar de vele 3 en 6 watt samengestelde LED lampen. Deze lampjes zijn voorzien van de nodige electronica om op verschillende, voornamelijk AC, spanningen te kunnen werken. Maar steeds meer hiervan zijn ook dimbaar en werken op 12 Volt DC. Doorgaans is dit type voorzien van G4 aansluiting en deze worden als alternatief voor halogeen verlichting aangeboden. De uitvoering is die van een mais-lamp en deze zijn in verschillende warm- en koel-witte lichtkleuren verkrijgbaar.
Het type dat ik heb aangeschaft heeft een opgenomen vermogen van 3 watt en hierin zijn een 24 tal 3014 LEDs in een zacht plastic en doorzichtige behuizing ondergebracht. In totaal zijn per string 5 mais lampen opgenomen in de licht kleuren warm-wit en koel-wit. 15 Watt per string.
Op vol vermogen wordt in de Red Sea Max 130 lichtkap zo'n 45 watt verstookt. Tests toonden aan dat zowel de modules als wel de mais lampen extreem weinig warmte produceren, zeker als de maximale lichtintensiteit in de LED controller op 90% wordt ingesteld. Qua lichtopbrengst wordt zo op het oog nauwelijks iets lichtenergie verloren. Niet dat dit er toe doet, er is voldoende vermogen beschikbaar dus er zou indien noodzakelijk zo een lampje bij geschakeld kunnen worden.
De montage van de LED modules in de reflector van de Red Sea Max 130 was redelijk eenvoudig. De LED strings zijn per 14 stuks per kleur mbv dubbelzijdig kleef plakband dwars in de reflector gemonteerd. De G4 lampen zijn mbv in de zijkant van de reflector geboorde gaten, middels G4 connectors, met lijm gefixeerd. Deze hangen dus vrij en stralen het licht alle kanten op. Een kind kan de was doen. Ook wat betreft bedrading is alles eens stuk eenvoudiger. Beide strings van de G4 LED lampen en de drie strings met LED modulen hebben een eigen nul leiding. De plus wordt per sectie, dus per drie stringen modulen en de twee stringen met lampen geleverd. Alle bedrading is in 0,75 mm2 uitgevoerd.
Wat betreft de sturing van de LED's:.. ditmaal is er geen gebruik gemaakt van de schakelklok. De electronische voedingen produceren bij nullast zo weinig warmte dat uitschakeling door de schakelklok niet noodzakelijk bleek.
Dit bespaart een 10 Watt LED driver voor de voeding van de nachtverlichting en de TC420 LED controller. Het bleek mogelijk een 100 watt LED voeding te verkrijgen die wat betreft afmetingen perfect in de lichtkap past. Sterker nog, dat ding is nog kleiner dan een oude voorschakel ballast van de oude P5 verlichting! Het gevolg is meer ruimte en een veel eenvoudiger elektrisch schema.
De versie 2.0 van de Red Sea Max lichtkap, om deze maar even zo te noemen, bevat een TC420 LED controller die door een LED voeding wordt aangestuurd en word gevoedt en dat is het. Simpeler kan het niet!
Kleurschema
Het kleurschema verloopt van 07:00 in de ochtend vanaf een enigszins rood ochtendgloren via extra warm-wit, dat door menging van de groen/blauwe lichtkleuren en de warm-witte lampen wordt gecreëerd, naar warm-wit rond een uurtje of 13:00. Op dat moment branden de R,G,B modules en de warm-witte lamp string op zo'n 90%. Ondertussen worden vanaf 12:00 de koel-wit string van de 3 watt mais-lampen tot 19:00 naar 90% lichtintensiteit gebracht. Waarna het geheel weer via warm-wit naar extra warm-wit wordt gedimd. In de avonduren wordt iets meer rood en blauw bijgemengd. Tegen 23:59 branden alleen de twee LEDs die het maanlicht simuleren nog.
De RGB LEDs dragen volgens dit schema zorg voor het rode ochtendgloren en het toevoegen van de kleuren groen en blauw gedurende het midden van de dag waarbij de intensiteit van de kleur groen maximaal 50% bedraagt. De bulk van de lichtenergie wordt door de warm-witte en koel-witte LEDs geleverd. Zo'n 30 watt. Het blijkt dat de aanwezige verlichting ruim voldoende is om ook overdag gedurende de middag een flinke lichtopbrengst te realiseren. In ieder geval is deze, nu al, een flink stuk hoger dan wat de vorige uitvoering van de lichtkap leverde.
Opvolging
De G4 aansluiting maakt het makkelijk een andere lamp uit te proberen. En aangezien deze geen spreekwoordelijke drol meer kosten ga ik hier de komende tijd eens mee experimenteren.