Assemblage van een bouwkit BED004

-MBLE mag dan al jaren gestopt zijn met de productie van zijn bouwkits, toch worden er nog af en toe ongeassembleerde exemplaren aangeboden op het internet. Sommige van deze bouwkits zitten nog in hun originele verpakking of "Kitpack" doos, andere zijn dan weer onvolledig of spijtig genoeg maar gedeeltelijk afgewerkt.

-Het ontbreken van componenten is dan misschien een min punt, hoe dan ook blijft het steeds een uitdaging om deze kits in hun oorspronkelijke staat te herstellen, zo ook deze elektronische voeding BED004.

-De voeding stond te koop aangeboden op een Nederlandse tweedehandssite. De bouwkit was onvolledig maar de kast met alle knoppen en paneelmeter erop bevond zich in een zeer goede staat.

- PHILIPS voeding op "Marktplaats" -

-Internet collega E. Eliveld uit Nederland tipte mij over de verkoop van een zogenaamde "PHILIPS" voeding op de tweedehandssite. De bouwkit (kast met alle knoppen, schakelaars en paneelmeter) werd aangeboden zonder de stuurprint en elektronica componenten. Binnen in de kast zaten ook nog de originele voedingstrafo, smoorspoel, voedingselco en koelplaat met vermogen transistor. Natuurlijk had ik hierin interesse want het betrof hier een POLYKIT (MBLE) voeding type BED004.

-Erwin Eliveld heeft dan de voeding voor mij aangekocht en daarna verstuurt via een andere pakjesdienst naar België waarvoor dank.

-De nostalgische "PHILIPS audio" site van Eliveld . . . . . . . .

- Eerste diagnose -

-Na het pakket geopend te hebben bleek de kast met knoppen en draaispoel- meter nog in perfecte staat, dat de print en elektronica componenten ontbrak was op zich geen probleem.

-Wat mij ook onmiddellijk opviel zijn de linker en rechter flensen in kunststof. Deze zijplaten zijn normaal gezien uit "Alu." maar hier waren het doodgewone kitscherige ABS platen, niet erg stevig en met scherpe randen. Was dit de zoveelste besparingsregel van MBLE (PHILIPS) of een uitloop van deze meterkits reeks. . .?

-De draad gewikkelde potmeters draaiden zeer stroef, dit is niet nieuw en een gekend probleem bij potmeters die lange tijd niet meer gebruikt werden.

- Printontwerp en etsen -

-Als basis voor de print lay-out gebruikte ik een scan van een originele print, de soldeer en componentenzijde werden daarna met een fotobewerkingsprogram- ma bewerkt tot een bruikbaar ontwerp. De geëtste printplaat is van het type epoxy, de oude bakelieten printplaten zijn nog wel te verkrijgen maar de minimumafname in de elektronica handel is meestal 10 stuks en meer.

-De printplaat is gemaakt volgens de procedure omschreven op mijn webstek.

Zowel de soldeerzijde als de componentenzijde zijn met een laserprinter afgedrukt op fotopapier en met een strijkbout of strijkijzer aangebracht op de printplaat.

- Bestukken van de print -

-Voor het bestukken van de print zijn er in de eerste plaats componenten gebruikt afkomstig van mijn reserve stock voor herstellingen. De zeldzame en niet meer in de handel te verkrijgen componenten waaronder bepaalde halfgeleiders hebben plaats moeten maken voor een vervangtype.

-Merkwaardig is dat weerstand R22 nergens te bespeuren valt op de print, R32 echter twee maal, op de originele print is dit ook het geval en dus moet één positie "R32" veranderd worden in "R22" Tijdens het maken van de print lay-out heb ik dit niet opgemerkt dit hebben we dan ook meteen aangepast op de nieuwe lay-out. De dubbel vermelde positie van R32 vond ik toch een beetje vreemd, nader onderzoek bij mijn vrienden hobbyisten en hun BED004 voeding wees uit dat ook daar dezelfde fout voorkomt. Ik vermoed dat de dubbelmelding er altijd al geweest is en misschien nooit is opgemerkt door medewerkers van MBLE, er bestond hierover ook geen "Erratum of Errata".

-De kleine en rechtopstaande zelfgemaakte koelplaat op de print is qua afmetingen identiek aan de originele. De vermogen weerstanden "R6" en "R6' " zijn voorzien van keramische afstandsbusjes, deze moderne vermogen weerstanden zijn heel wat kleiner dan hun Philips voorgangers maar worden wel iets warmer bij max. belasting.

- Herstellen van de draad gewikkelde potmeters -

-Herstellen van de vastgelopen draad gewikkelde Philips potmeters is een beetje precisiewerk. Het stroef draaien word veroorzaakt door het langzaam uitharden van het speciale smeervet (ouderdom), de tientallen potmeters uit mijn reserve stock hebben blijkbaar precies hetzelfde probleem.

-Met een scherp gereedschap in de zijdelingse uitsparing van de potmeter- behuizing kan het bakelieten afdekplaatje makkelijk verwijderd worden, daarna kan het sleepcontact voor de loper en potmeteras eruit geduwd worden. 

-Alle onderdelen moeten nu ontvet en gereinigd worden, de gedroogde smeervetten hebben er door de jaren ook voor gezorgd dat de kunststof potmeteras enkele honderdsten van een mm is verdikt.

Voor een perfecte draaibeweging na montage moet dus eerst de as lichtjes opgeschuurd worden met een platte sleutelvijl en dit al draaiende in de boorkop van een handboor of kolomboormachine.

-Montage gebeurt in omgekeerde volgorde, de potmeteras en de loper moeten terug gesmeerd worden met een speciaal smeervet voor elektromechanische componenten.

- Behuizing en montage van de onderdelen -

-De ABS zijplaten worden vervangen door originele ALU platen afkomstig van mijn reserve stock.

-De darlington transistor op de grote koelplaat was verkeerd gemonteerd, de geïsoleerde afstandsbusjes bevonden zich aan de verkeerde kant van de transistor waardoor de collector rechtstreeks verbonden was met de koelplaat en dus ook met de behuizing.

-Bij het monteren van de print moet de grote voedingselco en smoorspoel even verwijderd worden. Voor kablage van de voeding is gebruikt gemaakt van originele MBLE draad op rol, enkele jaren geleden heb ik een flinke partij gekleurde draadrolletjes aangekocht van een ex MBLE medewerker (Ingenieur op de afdeling ontwikkeling).

- Problemen bij een eerste test -

Een eerste test onder spanning gaf de volgende problemen en oplossingen.

-De netschakelaar was verkeerd gemonteerd, "AAN" was: "UIT" en andersom, de netschakelaar moest bijgevolg 180° gedraaid.

-De draaispoelmeter vertoonde in de stand "volt" of "Ampère" geen uitslag, vergeten is menselijk en dit was hier dus ook het geval. Een verbindingsdraad solderen tussen de rode schroefconnector en de keuze schakelaar

"Volt - Ampère en het probleem was opgelost.

-Vreemd toch is dat de uitgangsspanning van de voeding niet hoger geregeld kan worden dan +/- 12V, er is dus blijkbaar nog een probleem. De oorzaak hiervan was snel gevonden, de elektrolyt-condensator C13 zat verkeerd op de print.

De functie van C13 heeft hier twee redenen. . .

-in de eerste plaats om bij het aanzetten van de voeding de uitgangsspanning langzaam op te voeren naar de ingestelde waarde van de voltageregeling (grof en fijn).

-in de tweede plaats zal deze er voor zorgen dat de voeding niet gaat oscilleren bij plotse stroomveranderingen van de belasting.

De reden waarom de voeding niet goed functioneerde is vrij simpel te verklaren.

-Wanneer C13 verkeerd gemonteerd zit zal de lekstroom door deze condensator erg hoog liggen en zich dan gedragen als een soort van weerstand. De weerstand R42 ligt dan via de inwendige weerstand van C13 aan de "min" klem van de voeding en vormt dan samen met weerstand R41 een parallelle weerstand over de twee voltage potmeters R23 en R24. Hoe kleiner de ingestelde waarde van deze potmeters des te kleiner is de uitgangs- spanning van de voeding.

Het enige afregelpunt van de voeding is kooltrimmer "R7".

-Men neemt hiervoor een degelijke ampèremeter (min bereik 2A) en sluit deze aan op de uitgansbussen of klemmen van de voeding. De schuifschakelaar op de voeding wordt geplaatst in de stand "A" (ampère) en de grof en fijnregeling potmeters "volt" in de middenstand. Na het aanzetten van de voeding regelt men de potmeters voor de stroomregeling zo dat de aangesloten ampèremeter exact 2A aangeeft. Met de kooltrimmer "R7" regelt men nu de stand van de meter "M1" op de voeding exact op 2 ampère.

- De BED004 als labovoeding -

-De BED004 is een semiprofessionele voeding die de gebruiker of hobbyist nooit in de steek zal laten, dat is mijn ervaring althans. Ik heb al vele jaren twee van deze voedingen in gebruik en het in serie of parallel schakelen is geen enkel probleem. De voedingen hebben al die tijd al heel wat extreme belastingen moeten doorstaan, bovendien werkt de dissipatie begrenzer uitstekend.

- De BED004 op de testbank -

-Voor het testen van de voeding werd een belasting weerstand (9 ohm/20W) aangesloten op de uitgangsbussen. (uitgangsspanning 9V... uitgangsstroom 1A). Een oscilloscoop werd aangesloten op de verscheidene meetpunten weergegeven op het principe schema, de gemeten signalen werden dan vergeleken met de grafische tekeningen op hetzelfde schema.

De gemeten signalen zijn vrijwel identiek met deze op het principeschema en dit betekent dan ook dat de voeding naar behoren werkt.

-De gemeten rimpel op de uitgang van de voeding bedraagt 0,95mV/eff.

Wanneer we de potmeters van stroombegrenzing terugdraaien tot deze in werking treedt loopt de rimpel plots op tot 95mV/pp (+/-67mv/eff) de zaagtandvormige golfvorm op de oscilloscoop wordt veroorzaakt door de regelkring van de stroombegrenzing.

- De BED004 en zijn getuigenlampje -

-Een toestel of apparaat in werking zou moeten uitgerust zijn met een controle of getuigenlampje, niet bij alle apparaten is dit het geval. Ondanks de vooruitgang in techniek zijn er nog steeds toestellen in de handel zonder "power ON" lampje. 

-Tijdens het verzamelen van de MBLE toestellen ben ik al heel wat apparaten tegengekomen waarvan de eigenaar het voorfront doorboord had voor het plaatsten van zo een controlelampje, mooi is dit alleszins niet en het kan ook anders dacht ik zo. Als verzamelaar is het toch de bedoeling om de originaliteit van de toestellen zoveel als mogelijk te behouden.

-Tijd om te experimenteren. . . . . . .!

-Het plexi glazen kapje of voorfront van de draaispoelmeter is ongeveer 2mm dik, hier kan een kleine SMD-LED wonderen doen.

-Met een metaalboor (2mm) word er een klein gaatje geboord in het ALU voorfront van de kast net achter de rechter bovenhoek van de draaispoelmeter. Aan de achterkant van het voorfront wordt nu een klein stukje gaatjes print met hierop de SMD led en voorschakelweerstand zo bevestigd (2K lijm), dat de brandende LED goed zichtbaar is op het voorfront. De gelijkspanning over elco C6 wordt gebruikt als voedingsbron voor de LED.