Dat ontbrak eigenlijk altijd al op de NL7314 VU meter eenheid... Een Peak Level Indicator. En daarom heeft de ouwe knarren club een schakelingetje in elkaar geflanst ontwikkelt om je bejaarde NL7314 VU meter eenheid met een dergelijke indicatie uit te kunnen breiden. En niet zomaar één... bijzonder aan deze uitvoering is dat deze met één enkele indicatie LED is uitgerust. En omdat de frontplaat toch onder handen moet worden genomen, er moet immers een gaatje voor de LED in worden geboord, en lang niet iedereen met 
bijvoorbeeld wrijfletters knap de tekst 'Peak Level Indicator' hierop zou kunnen krijgen heeft Suretrak daar ook nog even een decal voor ontworpen!
Eye-candy?
Nu zullen een aantal kijkbuislezertjes zich afvragen wat het nut is van een oversturing indicatie met één LED. Waarom niet twee LED's, dus stereo? En waarom niet gebouwd volgens de normen van vandaag de dag? Is zo'n ding dan niet meer dan 'eye-candy'? Met andere woorden: ut ziet er leuk uit maar je hebt er in de praktijk niks an?..
Nou,..
Laten we beginnen met vast te stellen dat onze bejaarde Philips zelfbouw mengpaneeltjes natuurlijk in niets lijken op de digitale duizendpoten van vandaag de dag. En dat we dus ook niet mogen verwachten dát ermee te kunnen doen waar die dingen goed in zijn. Nee, de bedoeling van deze indicator is om aan te geven wanneer het geluidssignaal een bepaalde waarde overschrijdt. Niets meer en niets minder. Geheel volgens de norm van destijds. Toen werden in cassette- en bandrecorders met veel succes dergelijke eenvoudige indicatoren gebruikt. Toegegeven, in dit verband is de benaming 'Peak Level Indicator' eigenlijk een beetje onjuist, beter is dan 'Niveau Indicator', maar dat bekt een stuk minder. Daarbij kun je 'Peak Level Indicator' zo mooi tot 'PLI' afkorten en dát doet ut em natuurlijk he-le-maal!
Voor wat betreft de toepassing, deze schakeling is bedoeld voor stereo bronnen zoals draaitafels, tape en cassette decks. Tuners, je MP3 speler,.. DAB radiootje, waarvan het volume doorgaans met één enkele fader, dus links en rechts tegelijkertijd, wordt bedient. Een links/rechts LED indicatie is dan een beetje onzinnig en eigenlijk ook zonde van de ruimte op het frontpaneel want er valt dan toch nauwelijks iets links of rechts te regelen. Het ontwerp kan trouwens mocht dit handig zijn eenvoudig naar één kanaal, bijvoorbeeld voor een mono microfoon, 'omgebouwd' worden door gewoon één ingang van de schakeling weg te laten. Maar dit even terzijde...
Mochten er nu glazig kijkende kijkbuislezertjes zijn die zich vertwijfeld afvragen of een dergelijk eenvoudige schakeling wel kán werken: in vroeghur tijden had Eli in zijn Philips zelfbouw mengversterkertje een aantal (toonregel)eenheden voorzien van zo'n enkel LED indicatortje. Deze voldeden, zeker in het donker, veel beter dan een hele rij VU meters die een stuk minder makkelijk in één oogopslag goed in de gaten te houden waren. En die trouwens ook nog eens een stuk minder lichtvervuiling veroorzaken. Bijkomende voordelen waren de besparing op aan te schaffen VU meter eenheden en kastruimte. Dat laatste was vooral te merken tijdens het vervoer of tijdens het tillen... Kortom, Eli heeft van dat simpele ontwerpje destijds heel wat plezier gehad. En zeg nou zelluf, waarom zou je dan een ingewikkeld ontwerp in elkaar flansen *kuch* ontwikkelen?
Toch?
Kwestie van niveau...
De functie van deze PLI is dus om middels één op te lichten LED aan te geven of een geluidssignaal groter is dan gewenst. En als basis is hiervoor natuurlijk het 0㏈ lijnniveau zoals dit destijds door Philips werd gehanteerd gekozen: het wisselspanningsvoltage van 0.7746 Vrms dat benodigd is om 1 mW te produceren over een load van 600 Ω impedantie als lijnniveau (het standaard uitgangsniveau van de voortrappen bedraagt 250mV). Voorheen aangeduid als ㏈, vandaag de dag met ㏈u. Met de u
van unloaded reference voltage
. Ik ga niet te diep op allerlei verhandelingen hieromtrent in. Je kunt verschillende online artikeltjes hierover links in dit venster vinden, maar duidelijk is wel dat het ene niveau het andere niet is... En dat kan in combinatie met hypermoderne audio apparatuur betekenen dat je er even op moet letten!
Ouwe Philips meuk liefhebbers hanteren dus ㏈, domweg omdat alle oude opschriften dat aangeven maar bedoelen dus 0㏈u. En is het niveau van ons audiosignaal hoger dan spreken we van oversturing. Af en toe een beetje meer signaal kan doorgaans geen kwaad. Systemen hebben voldoende dynamische ruimte om dat op te kunnen vangen maar het zal duidelijk zijn dat dergelijke pieken slechts incidenteel en kortstondig mogen voorkomen. Voor de eenheden uit de Philips serie mengpaneeleenheden voor zelfbouw werd destijds in de Philips documentatie het niveau van +3㏈ aangehouden ten teken dat het signaal werd overstuurd. En dit is op de schaalverdeling van het door de NL7314 gebruikte VU metertje zo halverwege het rode gebied.
| ㏈ schaal VU meters | mV rms | mV rms |
|---|---|---|
| 0 | 250 | 775 |
| +1 | 281 | 870 |
| +2 | 315 | 976 |
| +3 | 353 | 1095 |
| +4 | 396 | 1228 |
Mocht je om welke reden niet tevreden zijn met het 'knipperresultaat' dan kun je de PLI natuurlijk ook met een groter of juist kleiner 1Khz signaal afregelen. Bijvoorbeeld omdat je het audiosignaal na de voortrappen, dat dan rond de 250mV ligt, op 0㏈ van de VU meters wilt kunnen uitlezen. Zoals maatje COAX dat doet en die ook maar gelijk even een tabelletje van deze spanningswaarden in relatie tot de ㏈ waarden die op de VU meters wordt weergegeven heeft opgesteld. Uitsturing bleek trouwens ook in dat signaalbereik vanwege de ruime gevoeligheid voor de gebruikte ingangstrappen geen enkel probleem.
NL7315
Terug naar de fan-based Peak Level Indicator die 'NL7315' is gedoopt. En waarvoor als design criterium, dat is Engels voor 'ontwerpuitgangspunt' maar dat bekt een stuk minder, geldt dat het de geest van jaren '70 en '80 van de vorige eeuw moet ademen. Dus nada, niente, niets kompetoeter gestuurd en met weet ik veel wat allemaal nog meer erop of eraan. Maar gewoon iets discreet uitgevoerd. En dan is als je er zelf nog eens over nadenkt zo'n wetenschappelijk geheel onverantwoord analoog *kuch* ontwerp dat afgelezen op de VU meter ergens rond de +3㏈ staat te ehhhh... 'peaken' ook heel logisch!
Het ontwerp bestaat uit een 'OR Gate', een schakeling met twee ingangen. Die het door een transistor versterkte signaal met behulp van een diode naar een somversterkertje voert 
waarvan de aangesloten LED aan gaat op het moment dat één van beide OF beide toegevoerde audiosignalen boven het ingestelde niveau komt. In jargon noemen we dit 'hoog' worden. Om te zorgen dat beide ingangstrappen vanwege exemplaarspreiding van de gebruikte componenten toch eenzelfde kantelpunt hanteren worden beide torretjes met behulp van een gelijkstroom instellertje (R3 en R103) als het ware 'op scherp' gezet.
Als transistor is tijdens de testfase de BC550C gebruikt en omdat deze goed bevielen zijn deze in het uiteindelijke ontwerp maar blijven zitten. Niet echt representatief voor die tijd, maar je kunt overdrijven... Daarbij kan deze bij 45V, maximaal 100mA en dat is zo'n 500mW, dissiperen. En dat is ruim voldoende om de gemiddelde LED stroom van 20 tot 25mA bij zo'n 22V te kunnen verstouwen. De NL7315 wordt namelijk gewoon uit de 24V DC spanning van het paneeltje gevoed. Het is trouwens bij toepassing van meerdere PLI's wel even opletten op het maximale stroomverbruik!
Moet je woekeren met ruimte dan is de schakeling nog wel kleiner te bouwen op bijvoorbeeld een stukje gaatjesprint al dan niet gecombineerd met wat vrijhangend soldeerwerk. Maar voor alle anderen is als klap op de vuurpijl voor deze fan-based eenheid een heuse Philips bouwbeschrijving opgesteld! Met als bonus een door Mr.Velleman in Sprint layout (lay6) ontworpen print van 96 X 30 mm. Inclusief Gerber ehhh... dinges!
Afregelen
Afregelen gaat het makkelijkst met behulp van een reeds afgeregelde NL7314 VU Meter. Dit betekent dat deze, met aangesloten NL7315, het 0㏈ punt bij een 1kHz sinusspanning van 0,775Vrms heeft liggen. Afregelen van de NL7315 vindt plaats door het ingangssignaal(volgens de VU meters) te verhogen tot +4㏈u en met behulp van beide instelpotmeters op de NL7315 de LED zo in te stellen dat deze nét aangaat. In de praktijk zal dan tijdens het spelen van muziek vanwege de Crest factor een duidelijk knippergedrag rond de +3㏈u worden waargenomen.
Mocht je het met een Digitale MultiMeter willen nameten dan zou dat +4㏈u punt rond het niveau zoals getoond in de tabel moeten liggen. Geeft jouw exemplaar ietsiepietsie minder of meer aan maar staat de VU meter netjes op +4㏈ dan is dat ook prima. Het gaat erom dat er nu een duidelijk punt is gedefinieerd. Je kunt het naadje van de kous natuurlijk ook nog eens op je gemak in de hagelnieuwe NL7315 fan-based bouwbeschrijving teruglezen, want deze gaat in detail op de afregeling in.
Mocht je geen toongenerator hebben dan kun je ook een online variant, links in het overzicht op deze pagina, gebruiken. Je hoeft alleen even een audiokabeltje met het juiste stekkertje in elkaar te klussen en je kunt het signaal naar de te testen schakeling voeren. Gebruik de multimeter in bijvoorbeeld het 3V bereik en lees de uitgangsspanning in Vrms hierop af. Toegegeven, het is allemaal niet extreem nauwkeurig maar ruim voldoende voor onze toepassing. Beidawee,.. je kunt op die webstek ook een WAV bestand met de testtoon downloaden. Altijd handig, want hebbuh is immers hebbuh!
Let trouwens wel even op mogelijke stoorsignalen vanuit het apparaat dat de online toon genereert! Maar al te vaak blijkt dat de hoofdtelefoon aansluiting van een tablet of mobiele telefoon een bijna onhoorbare storing genereert als dat apparaat aan de lader hangt. En vanwege de versterking van de ingangstrappen is het dan mogelijk dat de LED helemaal niet dooft, ook niet als er ogenschijnlijk geen ingangssignaal op staat!
Decal
Om op je oude NL7314 frontplaat met pakkende tekst aan te kunnen geven dat jouw VU meter van een Peak Level Indicator is voorzien heeft Suretrak een decal voor je ontwikkelt. Deze zijn wellicht het best bekend als de stickertjes met bijvoorbeeld insignes en registratienummers bij modelbouwpakketten. Ze zijn flinterdun waarvan het opschrift gelost wordt van zijn drager door deze, in het geval van waterslides, even in water te leggen.
De daadwerkelijke decal bestaat eigenlijk uit slechts inkt die bij elkaar wordt gehouden door een dunne filmlaag met hieronder weer een lijmlaagje. Ze zijn te gebruiken op niet-poreuze ondergronden waaronder glas, keramiek, metaal, kunststof en (gelakt) hout en zijn nagenoeg onzichtbaar als ze aangebracht zijn.
Met behulp van het sjabloon van Suretrak ben je nu zelf in staat om met je laserprinter een decal voor de NL7314 frontplaat te maken! En ofschoon laser decal papier na plaatsing in principe niet afgelakt hoeft te worden kan dit het wel nóg beter tegen beschadigingen beschermen.
Even hoe het moet:
na het printen leg je de decal in lauw, handwarm water, en wacht totdat de afbeelding los lijkt te komen. Niet te lang wachten want als deze helemaal los is gekomen loop je het risico dat de lijmlaag is opgelost! Schuif de afbeelding vervolgens vanaf de drager direct over op de frontplaat. Even voorzichtig deppen met een doekje zodat het water er wel af is en verder laten drogen. Denk je echt een degelijke extra bescherming tegen mechanische beschadigingen nodig te hebben dan kun je de frontplaat van een laagje blanke lak voorzien. Maar probeer dit altijd eerst even uit op een proefstukje!
Nou, beste kijkbuislezertjes,.. dat was weer een heul verhaal. Met zoveel gemak dat, als dit allemaal géén gemak is,.. ik het ook niet meer weet!