Nee,.. niet de rode duivels die tijdens de WK van 2018 zo'n beetje de halve voetbalwereld de mat afspeelde totdat in de halve eindstrijd op 10 juli 2018 de Fransen in Sint-Petersburg net even te sterk bleken. Met als gevolg dat het België niet gelukte de finale te halen. Die dus niet, maar daar wilde ik het eigenlijk ook helemaal niet over hebben, dus wat bazel ik nou...
Waar ik het wel over ga hebben is over deze grote jongen! Een Philips mengpaneel afkomstig uit het oosten van het land in een rode kast. Decennia geleden door JW uit het oosten van het land voor het maken van opnamen van concerten en opnamen voor uitzendingen door de ziekenomroep in de jaren 1978 tot 1999 gebouwd. Niet in één keer trouwens maar daarover straks meer.
Hoe ik eraan kom? JW meelde me een weekje of wat geleden met de vraag of ik belangstelling had in zijn oude mengpaneel. Nou zegt Eli op een dergelijk aanbod bijna nooit nee want vaak zijn er altijd wel wat eenheden, als niet door mij dan wel door mijn internet-maatjes, te hergebruiken maar toen de foto's die JW ter ondersteuning van zijn aanbod had gemaakt binnenrolden raakte Eli pas echt enthousiast. Zozeer dat ik JW belde want man, hier zat me toch een dijk van een verhaal aan vast! En inderdaad, één en al nostalgie aan de telefoon!
Terwijl ik na dit gesprek zat te bedenken hoe ik zo snel en zo makkelijk mogelijk in het oosten van het land kon geraken bleek dat de broer van JW kort hierop langs zou gaan bij diens zoon die vlak bij mij in de buurt woont. En dat die dan het paneel en wat toebehoren zoals wat boekjes en schema's wel even bij hem kon afleveren. Dat scheelt weer wat litertjes aan peut, want 'La Soep' lust em ook wel... En scheelt mij achteraf, als het artikeltje over dit avontuur *kuch* gepubliceerd is, ook weer allerlei zeikmeeltjes van klimaat hoaxers. Een prima plan dus! Maar het werd nog beter! Omdat de neef van JW die zaterdagochtend bij mij in de buurt moest zijn leverde hij met een professionele drive-by drop-off de spulletjes bij mij af!
Man, wat een service, levering tot aan de deur. En verdomd als het niet waar is: geheel klimaatneutraal!
Tot zover hoe ik in het bezit van het paneel ben gekomen maar hoe zit het nu eigenlijk met de maker ervan? Waarom werd Eli nu zo enthousiast zie ik de nu glazigkijkende kijkbuislezertjes zich afvragen: JW, de bouwer en eigenaar van dit paneeltje, was in de jaren '60, samen met een vriend, druk met het spelen met electronica. Zo hadden ze een klein mengpaneeltje gemaakt. Bestaande uit één microfoonversterker, 3 passieve lijningangen en een mengversterkertje. Lol alom maar de beperkte mogelijkheden en de storingsgevoeligheid waren begin jaren '70 voor JW aanleiding een kant-en-klaar mengpaneeltje te kopen.
Eentje met 2 microfoon- en 3 lijningangen. Toen JW midden jaren '70 voor een ziekenomroep was gaan werken waarvoor nogal wat programma's thuis werden opgenomen, zijn vrouw nam gesteund door een vriend de presentatie voor haar rekening, bleek steeds dat allerlei omgevingsgeluiden nogal storend op de band terecht kwamen. Zo hoorde je, als je goed luisterde, overal het tikken van een elektrische klok doorheen. Daarom werd door hem in 1975 besloten om te gaan 'professionaliseren' zoals dat tegenwoordig zo mooi heet: een slaapkamer werd tot studio ruimte verbouwd... Jawel mensen, dat is nog eens hart voor de zaak hebben!
Op 7,5 ㎡ werden een technische ruimte én een presentatieruimte voor 2 personen, geheel dubbelwandig uitgevoerd, gebouwd. Het mengpaneel staat in het midden tussen de apparatuur. Links de pick-ups en rechts de bandrecorders. En recht voor bevindt zich de spreekcel. Dit werkte allemaal prima maar het gekochte mengpaneeltje voldeed toch al snel niet meer. Daarom is JW kort erop, het zal zo rond 1977 geweest zijn, begonnen met de bouw van een mengpaneel bestaande uit Philips bouwpakketten. In het begin in een minimale configuratie om de kosten te beperken. Later toen JW hoorde dat Philips ging stoppen met de productie van de eenheden werden door hem nog snel even zoveel mogelijk eenheden gekocht om het mengpaneel verder uit te kunnen bouwen. En dat is uiteindelijk het paneel geworden dat ik hier nu in mijn hobby-kamer heb staan:
Bij al dit werk speelde het Philips mengpaneel een grote rol (in de nabehandeling/montage).
Daarnaast maakten wij een wekelijks programma van anderhalf uur, dat werd hier in huis opgenomen.
In de 26 jaar dat het paneel is gebruikt is het regelmatig verbouwd/aangepast/gerepareerd. Vooral de faders waren erg storingsgevoelig. Momenteel werk ik voor een lokale radiozender, inmiddels al weer 17 jaar.
Ook hiervoor maken wij een eigen programma van 1 uur op de zaterdagmorgen en ik doe de techniek bij een klassiek programma op de woensdagavond (live).
Soms, als we op woensdagavond verhinderd zijn, wordt ook dat programma hier in huis tevoren opgenomen.
aldus JW.
Buiten de rode kleur valt natuurlijk onmiddelijk de grootte van het apparaat op. Maar liefst 66 cm breed en 44 cm diep. Mot ook wel, want er zit nogal wat in:
- 2 dubbele microfooningangen met toonregeling, panorama regeling en faderstart schakelaars,
- 5 stereo lijningangen met toonregeling waarvan 2 met faderstartschakelaars,
- 1 stereo lijningang met een ingangskeuzeschakelaar,
- 2 stereo lijnversterkers uitgangen,
- 1 monitor versterker,
- 2 luidsprekers,
- 1 dubbele VU-meter met peak-led's
- 1 FM tuner en
- 1 voedingseenheid.
Verder, zijn alle ingangskanalen voorzien van een PFL (Pre-Fade Listen) schakelaar (ook wel "piffel" genoemd) en zijn 3 lijningangskanalen voorzien van een zelfgebouwde afstandsbediening voor Revox bandrecorders!
Door mijn werk voor de ziekenomroep heb ik naast de wekelijkse uitzendingen vele malen opnamen gemaakt van concerten, zowel van amateur koren en orkesten als wel van professionele orkesten.
Sinds 1982 heb ik op deze manier tientallen opnamen gemaakt die daarna moesten worden uitgewerkt en -gemonteerd voor uitzending en enkele cassettes. Hierbij heeft het mengpaneel zich goed gedragen hoewel in de negentiger jaren de kwaliteit terug liep. Er ontstond een kanaal-asymmetrie wat klank betreft waarvan ik de oorzaak niet kon vinden. Daarnaast bleken de schuiven van een discutabele kwaliteit en heb ik in de loop der jaren er vele moeten vervangen.
In 1999 ben ik gestopt met de ziekenomroep en heb 2 jaar niets gedaan. Maar ja, op een gegeven moment gaat het toch weer kriebelen en ben ik in 2001 begonnen bij de lokale omroep. Omdat ik ook hier de kans kreeg weer een eigen programma te maken heb ik toen nieuwe apparatuur gekocht en momenteel maak ik nog wekelijks een eigen programma en doe ik de techniek bij een ander programma.
Ik heb van JW via de meel een hele rits foto's over de studio van toen en nu ontvangen. Een geweldige serie die ondermeer het gebruik maar ook de verbouw ervan naar een 'klaar voor de dag van nu' studio laat zien. En daar hoort, hoe zonde ook, het oude Philips mengpaneel, en het pionieren, niet meer bij...
Eigenlijk is het zo, en daar hadden JW en ik het tijdens ons telefoongesprek ook over, dat de tijd van vroeghur wat betreft het zelf knutselen definitief voorbij is. 
Waarde heeft dit soort spulletjes alleen nog voor een paar die het ooit eens gebouwd hebben. Die het hebben gebruikt, die erom hebben gevloekt, die trots waren op wat zij met alle beperkingen hadden weten te realiseren. Wellicht daarom dat JW tezamen met zijn broer en neef zich zoveel moeite hebben getroosd het apparaat in mijn hobbykamer te krijgen.
Omdat het nostalgie is. Nu wordt er door menigeen geknutseld met informatica bouwstenen die goedkoop uit China worden betrokken. Een soldeerbout komt er vaak nauwelijks nog aan te pas. Weggooi techniek waarvan de ontwikkeling zo snel gaat dat met een beetje pech door een volgende generatie er alleen nog over gelezen kan worden. Om de dood eenvoudige reden dat die bouwstenen dan allang zijn reclycled...
En dat is nu precies wat zowel JW als ik willen voorkomen. Ik zal daarom het paneel intact houden en niet zoals ik met JW besprak demonteren om de mengpaneeleenheden onder internet maatjes te verspreiden. Daar is het paneel te bijzonder voor.
Als dank voor het paneel wist ik zo snel niets beters dan een kaaspakketje bij JW thuis te laten bezorgen. Eén van die mogelijkheden die de moderniteit biedt. Waarop JW mij prompt bij hem uitnodigde om eens gezellig over ouwe meuk en mengpanelen te komen zemelen...