Er komt als verzamelaar een moment dat het klamme zweet je uit breekt. Omdat je jezelf dan realiseert dat je (bijna) alles hebt maar nog niet bent uit verzameld. Dus wat doe je dan? Je breidt de reikwijdte van je verzameling uit!
Tenminste ik wel...
Zo kon ik onlangs, dankzij een gewaardeerd internetmaatje, de hand leggen op een aantal, ik noem ze zo maar even: Duitse Philips EB zelfbouw pakket varianten uit de jaren '70 en '80 van de vorige eeuw. Hij had ze al een halfjaartje hiervoor aangeboden maar ik twijfelde toen. De hobbykamer puilde uit... en niet dat dit nu veel minder is, maar toch. Er is weer ruimte! Afijn, allemaal niet echt bijzonder. Want ik heb al een aantal ongebouwde Duitstalige EB pakketjes uit Zwitserland, inclusief bijbehorende (Duitstalige) PDF's van de bouwbeschrijvingen, in mijn bezit. En daar zullen deze mooi bijpassen zo hield ik mezelf voor.
Ware het niet dat deze bouwpakketjes de Nobytron uitvoeringen betreffen waar ik weliswaar in het verleden wel eens iets over heb gelezen maar nauwelijks écht iets over weet. En dus besteedt Eli wat bezoekjes aan informatieve websites waarvan je links in het scherm de verwijzingen kunt vinden. Philips heeft namelijk in het Duitse taalgebied destijds veel meer uitgebracht dan alleen de zelfbouwpakketjes die ik verzamel.
Zo is op de webstek van Norbert Schneider van alles over bouwdozen, zelfbouwpakketten en experimenteer systemen van Philips en Schuco te vinden. Inclusief een overzicht van bekende Duitse Philips EB zelfbouwpakketten. En waarvan een aantal ook van een PDF bouwbeschrijving zijn voorzien. Helaas staat er niets bij dat gaat over Nobytron...
Op dan naar de volgende op mijn lijstje: de stek van Tor Gjerde. Alwaar ik zegge en schrijven één Nobytron bouwbeschrijving aan trof. Namelijk die van de Logiktester EB7757. Deze herinner ik me, maar ik had deze, omdat ik toen geen Nobytron pakketjes verzamelde, destijds ter zijde gelegd.
Van de webstek van collega verzamelaar Hans Otten wist ik dat daar een aantal foto's van verpakkingen van Duitstalige Philips eenheden in standaard blauwe Philips doosjes staan afgebeeld. Ik was toen ik zelf in bezit kwam van een aantal Zwitserse pakketjes hier op gestuit maar wist eigenlijk niet meer of hier dan ook iets van Nobytron tussen staat. Helaas,.. bij nadere inspectie moest ik concluderen dat ook daar niets over Nobytron te vinden is. Ik kreeg wel heel sportief van Hans toestemming om zijn foto van de EB7309 in dit artikeltje te gebruiken!
Verder op het Wilde Wijde Wep zoeken levert hier en daar resultaat op maar veel meer dan een Zwitserse aanbieder van bouwpakketten wordt het niet. Dan maar even een *kuch* literatuur onderzoekje, oftewel, het doorneuzen van de door mij links en rechts verzamelde digitale Duitse bouwbeschrijvingen...
Duitse Philips'en?
Wat er tijdens dat neuzen opvalt is dat er op de omslag van bouwbeschrijvingen verschillende service organisaties en leveranciersadressen worden vermeld. Ik heb deze, omdat Eli de beroerdste niet is. Even voor je in een tabelletje geprakt.
Duitsland |
---|
Philips GmbH. Abt. Technische Spielwaren, 2 Hamburg 1, Monckebergstrasse 7 |
Philips GmbH, Bereich Hobby Elektronik, Postfach 101420, 2000 Hamburg 1. |
Zwitserland |
Philips AG Zürich, Abt. Elcoma - Baupakete |
Oostenrijk |
Osterreischische Philips Industrie GmbH |
Allemaal bouwbeschrijvingen van herkenbare Philips producten, voorzien van het Philips logo. Weliswaar met een andere typeaanduiding, EB staat zover ik weet voor Elektronik Bausatz, maar uitgebracht onder een naam die duidelijk gerelateerd is aan Philips. Ik denk hieruit te mogen concluderen dat de introductie van de Nederlandse zelfbouw pakketjes toendertijd in het Duitse taalgebied wat tijd nodig had. En dat verbaast mij met een solide Duitse concurrent als Radio-Industrie-GmbH München (RIM) met haar kwalitatief hoogstaande zelfbouw ontwerpen helemaal niet! Het Radio RIM jaarboek was niet alleen verplichte lectuur voor generaties ingenieurs en amateur elektronica ingenieurs maar ook hobbyisten. Uiteindelijk, zo lijkt het, werd door het bedrijf Nobytron met de marketing van de pakketjes in transparante zakjes en blister verpakking die, inclusief bouwbeschrijvingen, geheel in het Duits waren opgesteld afscheid genomen van de typisch blauwe Nederlands doosjes mét Duits opschrift. En zo ver ik kan nagaan heeft dit rond 1978 plaatsgevonden. De onlangs door mij verworven Nobytron pakketjes vallen in deze laatste categorie.
Nobytron
Speciaal voor de nu glazig kijkende kijkbuislezertjes heb ik ter illustratie een fotootje van de verpakking van de EB7321 geplaatst. Van die verpakking zijn mij twee uitvoeringen bekend. Een zakje of een blisterverpakking op een blauwkleurig achterblad. Dit achterblad is geschikt om in een winkelrek opgehangen te worden. En voor beiden uitvoeringen geldt dat het voorblad van de bouwbeschrijving duidelijk zichtbaar is.
De geïnteresseerde kan de verpakking makkelijk van het rek pakken en bekijken. En als je wat moeite doet kun je via de zijkanten nog net de chassisdelen en meegeleverde componenten zien. Waardoor een inschatting van de kwaliteit kan worden gemaakt. Je ziet immers wat je koopt en krijgt niet het gevoel voor de verpakking te betalen!
De vormgeving ervan, zoals wellicht ook wel te verwachten is, heeft een aantal fases doorlopen gezien de verschillende opschriften die ik in mijn bezit heb. Zover ik kan beoordelen is het opschrift op de verpakking langzaam richting het rustige en robuuste opschrift Hobby gegaan. Dat zich voor talloze invullingen leent. De blauwe kleur van de verpakking doet mij denken aan de destijds door Philips in Nederland gebruikte blauwe doosjes. Maar deze kleur komt ook voor in de presentatie van het bedrijf. En dus zal ik dit wel mis hebben. Op de omslag van bouwbeschrijving staat in het blauw als verspreider Nobytron GmbH met een adres in Quickborn, Duitsland. Een jaartal op de verpakking ontbreekt, althans ik kon die zo snel niet vinden.
Voor wat betreft de nummering van de pakketjes: volgens de uitleg op de webstek van Norbert Schneider begint deze bij 73xx en dit betreft dan voornamelijk de reeks die in Nederland bekend is als de serie mengversterker eenheden voor zelfbouw. De 74xx bestaat uit een serie (eind)versterkers, FM en AM communicatie ontvangers en voedingseenheden (voor zelfbouw). Verder bestaat er een EB 75xx serie voor elektronische orgels. Een 76xx voor Sonstige Bausätze, oftewel andere sets, en de 77xx serie voor meetapparatuur voor hobby-elektronica. Onduidelijk is of Nobytron de EB reeksen volledig heeft overgenomen. En of Nobytron ook hoofdverantwoordelijke is voor samenwerking met de Duitse uitgever van het blad ELO.
De 78xx serie betreft namelijk een kleine serie ontstaan uit een samenwerking met uitgever Franzis-Verlag. En dat is op zijn minst opmerkelijk!
Sommige van de EB pakketjes hebben elektrische schema's die verschillen van die van de NL versie. Niet al te veel, en voor zover ik kan beoordelen, zijn deze wijzigingen voornamelijk verbeteringen van de tweede generatie, zoals maatje André en ik een aantal jaren geleden al eens in een artikeltje hebben beschreven. Ook wijken de printplaten af vanwege hun metalen koperzijde.
Naast de verpakking, elektrische schema's, printplaten en bouwinstructies zijn er nog enkele andere, zij het minimale, verschillen. Zo viel het mij op dat de frontplaat van de EB7321 volgversterker een nét iets andere front opdruk heeft dan de Nederlandse NL7303 uitvoering.
En ik vermoed dat uit een 'vergelijkend warenonderzoek' nog wel meer verschillen zullen blijken. Zoals de stekkertjes. De Nederlandse stekkertjes zijn blauw terwijl de EB types van Nobytron doorzichtig zijn. Ook de uitvoering ervan verschilt op detail.
Contact
Omdat dat als je met je handjes in je zakken op je stoel blijft zitten er niets gebeurt ben ik eens online op speurtocht gegaan. En zo kwam ik al goegelend uit bij een gelijknamig bedrijf in Kummelsfeld dat net zoals Quickborn niet ver van Hamburg ligt. Tsja, en dan waag je er eens een meeltje aan. Tenminste,.. ik wel.
En zo kwam ik kort in contact met de CEO van Nobytron in Kummelsfeld. Meteen was daar een moment van herkenning getuige het antwoord: de verspreiding van eenheden zou meer dan 15 jaar geleden al zijn gestaakt! Dit zou dan tussen 2005 en 2010 moeten zijn geweest. En dit is beduidend later dan het moment dat Philips in Nederland met de verkoop van de onderdelen pakketten is gestopt. Zo bedenk ik me. Volgens een bericht in de Groot Eindhoven, op woensdag 28 mei 1980 namelijk. Zou de voorraad van de grossiers worden teruggenomen om in Nederland bij een aantal gespecialiseerde electronica zaken te worden geherdistribueerd. Echter, daar heb ik destijds niets van gemerkt. De pakketjes waren plots bij de zaken waar ik altijd mijn inkopen deed niet meer leverbaar. En ik vraag me nu af of deze pakketjes, als gevolg van contractuele verplichtingen, niet als bron voor de Nobytron pakketten zouden kunnen hebben gediend.
Helaas bleef het bij een kort contact en dus blijven voorlopig de vele vragen die ik heb onbeantwoord. Mochten er kijkbuislezertjes zijn die van dit onderwerp iets af weten dan verneem ik dat graag via de contactpagina!
Mijn verzameling
Aan één kant ben ik ben geneigd deze Nobytron EB zelfbouwserie als Duitse Philips'en te zien. Aan de andere kant verdient dit merk méér dan een dergelijke kwalificatie getuige de aantrekkelijke verpakking, de lokalisering en de verschillende aanpassingen die er zijn gemaakt. Ik heb daarom besloten deze EB serie van Nobytron te gaan verzamelen als variant op Philips zelfbouw.
De Nobytron verzameling staat hier